سرور چیست

سرور در علوم کامپیوتر به دو مفهوم متفاوت اشاره می‌کند:

• سرور فیزیکی: سرور فیزیکی یک دستگاه سخت‌افزاری است که برای ارائه خدمات وب، ذخیره‌سازی داده، پردازش مرکزی و ارائه خدمات شبکه به کامپیوترها و دستگاه‌های متصل به شبکه استفاده می‌شود. سرورها معمولاً دارای قدرت پردازش بالا، حافظه بزرگ، ذخیره‌سازی قدرتمند و امکانات شبکه پیشرفته هستند. آنها می‌توانند به‌عنوان سرورهای وب، سرورهای پست الکترونیک، سرورهای پایگاه‌داده و سرورهای فایل و غیره استفاده شوند.
• سرویس سرور: در این مفهوم، سرور به خدمات نرم‌افزاری اشاره دارد که بر روی سرورهای فیزیکی یا سرورهای مجازی اجرا می‌شود. این سرویس‌ها می‌توانند شامل سرویس‌های وب، سرویس‌های ابری، سرویس‌های پست الکترونیک و سرویس‌های پایگاه‌داده باشند.

سرور فیزیکی چیست

سرور فیزیکی یا سرور سخت‌افزاری، به دستگاه سخت‌افزاری اشاره دارد که برای ارائه خدمات وب، ذخیره‌سازی داده، پردازش مرکزی و ارائه خدمات شبکه استفاده می‌شود. سرورهای فیزیکی معمولاً به‌صورت یک دستگاه قدرتمند و قابل‌اعتماد طراحی و ساخته می‌شوند که وظیفهٔ ارائهٔ خدمات و تأمین منابع موردنیاز برای دستگاه‌ها و کاربران متصل به شبکه را بر عهده دارند.

سرورهای فیزیکی معمولاً دارای مشخصات سخت‌افزاری قدرتمندی هستند شامل:

• قدرت پردازش: سرورهای فیزیکی معمولاً دارای پردازنده‌های قوی و چندهسته‌ای هستند تا بتوانند بازدهی بالا در پردازش داده‌ها و درخواست‌های کاربران را ارائه دهند.
• حافظه: سرورهای فیزیکی معمولاً دارای حافظه بزرگی هستند که می‌توانند داده‌ها و برنامه‌های موردنیاز را در حافظه ذخیره کنند.
• ذخیره‌سازی: سرورهای فیزیکی معمولاً دارای دیسک‌های سخت بزرگی هستند که برای ذخیره‌سازی داده‌ها و فضای لازم برای برنامه‌ها استفاده می‌شوند.
• امکانات شبکه: سرورهای فیزیکی دارای امکانات شبکه پیشرفته‌ای مانند پورت‌های شبکه، کارت‌های شبکه، سوئیچ‌ها و روترها هستند تا بتوانند به شبکه متصل شده و خدمات را به دستگاه‌های متصل ارائه دهند.

این سرورها معمولاً در مراکز داده (Data Centers) نگهداری می‌شوند که شرایط مناسبی از جمله خنکی، امنیت و آب‌وهوای مناسب را برای عملکرد بهینه سرورها فراهم می‌کنند.

قطعات تشکیل‌دهنده سرور

سرور فیزیکی تشکیل شده است از مجموعه‌ای از قطعات سخت‌افزاری که به‌هم‌پیوسته و تعامل می‌کنند تا عملکرد سرور را فراهم کنند. برخی از قطعات اصلی که معمولاً در ساختار یک سرور مورداستفاده قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:

• پردازنده (CPU): پردازنده مسئول اجرای عملیات پردازشی در سرور است. پردازنده‌ها می‌توانند دارای چندین هسته و نخ باشند تا بتوانند بیشترین بازدهی را در پردازش داده‌ها ارائه دهند.
• حافظه (RAM): حافظه نوعی فضای دسترسی تصادفی است که برای ذخیره‌سازی داده‌ها و برنامه‌ها که در حال اجرا هستند استفاده می‌شود. حافظه با سرعت بالا به پردازنده اجازه می‌دهد دسترسی سریع به داده‌ها را داشته باشد.
• دیسک‌های سخت (Hard Drives): دیسک‌های سخت برای ذخیره‌سازی داده‌ها و برنامه‌ها به‌صورت دائمی استفاده می‌شوند. آنها اطلاعات را بر روی صفحات مغناطیسی ذخیره می‌کنند و می‌توانند ظرفیت بالا و سرعت خواندن/نوشتن مناسبی داشته باشند.
• کارت‌های شبکه (Network Cards): کارت‌های شبکه، اتصال سرور به شبکه را فراهم می‌کنند. آنها برای ارسال و دریافت داده‌ها از طریق شبکه بکار می‌روند و می‌توانند انواع مختلفی از اتصالات شبکه را پشتیبانی کنند، مانند Ethernet یا فیبر نوری.
• تغذیه‌کننده (Power Supply): تغذیه‌کننده مسئول تأمین برق موردنیاز برای سرور است. آنها برق مستقیم از شبکه برق را به ولتاژهای موردنیاز برای سایر قطعات سرور تبدیل می‌کنند.
• سیستم خنک‌کننده (Cooling System): سیستم خنک‌کننده به‌منظور کنترل دما و حفظ سردی قطعات سرور استفاده می‌شود. این سیستم شامل فن‌ها، رادیاتورها و سیستم‌های خنک‌کننده دیگر است.
• صفحه مادر (Motherboard): صفحه مادر یا مادربورد، قطعه اصلی سرور است که سایر قطعات سخت‌افزاری را به هم متصل می‌کند. آنها شامل اتصالات و پورت‌های مختلفی مانند پورت‌های USB، SATA، PCI و غیره هستند.
• کنترل کننده RAID (RAID Controller): در صورت استفاده از RAID (Redundant Array of Independent Disks) در سرور، کنترل کننده RAID به‌منظور مدیریت و کنترل دیسک‌های سخت و تشکیل آرایه‌های RAID استفاده می‌شود.
• کارت گرافیک (Graphics Card): در صورت نیاز به پردازش گرافیکی قوی در سرور مانند برنامه‌های گرافیکی یا سرورهای بازی، کارت گرافیک باقدرت پردازش بالا استفاده می‌شود.
• ماژول‌های حافظه (Memory Modules): حافظه سرور ممکن است به‌صورت ماژول‌های قابل اضافه و قابل‌تعویض باشد. این ماژول‌ها به‌صورت DIMM (Dual In-Line Memory Module) یا RDIMM (Registered DIMM) استفاده می‌شوند.
• سیستم خنک‌کننده (Cooling System): سیستم خنک‌کننده شامل فن‌ها، رادیاتورها، خنک‌کننده‌های هوا یا آب و سایر اجزای مرتبط است که به‌منظور حفظ دمای مناسب قطعات سرور و جلوگیری از گرمای زیاد و خرابی هستند.
• بسته‌بندی و رک‌ها (Chassis and Racks): سرورها برای نصب و نگهداری به کمک بسته‌بندی‌های خاص و رک‌ها (Racks) قرار می‌گیرند. رک‌ها محیطی مهیا می‌کنند که سرورها را به‌صورت منظم و ایمن نصب کنند و مدیریت کابل‌ها و قطعات را آسان‌تر کنند.

این فقط برخی از قطعات اصلی سرور هستند و ممکن است بسته به نیازها و محیط استفاده، سایر قطعات مانند کارت‌های توسعه، پاور ساپلای، کنترل کننده شبکه و غیره نیز مورداستفاده قرار بگیرند.

اتاق سرور چیست

اتاق سرور یا اتاق داده‌ها (Data Center) یک محیط فیزیکی است که برای نگهداری و مدیریت سرورها و تجهیزات شبکه استفاده می‌شود. این اتاق‌ها به‌منظور ایمنی، امنیت و بهینه‌سازی عملکرد سرورها طراحی می‌شوند و شامل تجهیزات مختلفی است.

اتاق سرور معمولاً دارای ویژگی‌های زیر است:

• سیستم‌های خنک‌کننده: در اتاق سرور، سیستم‌های خنک‌کننده پیشرفته استفاده می‌شود تا دمای سرورها و تجهیزات را در محدوده مطلوب نگه دارند. این شامل فن‌ها، رادیاتورها، خنک‌کننده‌های هوا یا آب و سایر تجهیزات مرتبط است.
• سیستم‌های نگهداری برق: برای اطمینان از تأمین برق پایدار برای سرورها، اتاق سرور معمولاً دارای سیستم‌های نگهداری برق پشتیبانی شده است. این شامل تجهیزات مانند تغذیه‌کننده‌های ناپایدار، باتری‌های پشتیبان و سیستم‌های مدیریت برق است.
• سیستم‌های امنیتی: اتاق سرور به‌منظور حفاظت از دسترسی غیرمجاز و حفظ امنیت داده‌ها، معمولاً دارای سیستم‌های امنیتی مانند دوربین‌های مداربسته، سیستم‌های کنترل دسترسی، سنسورهای حرکت و آتش‌نشانی است.
• سیستم‌های رویت و نظارت: برای مانیتورینگ و نظارت بر عملکرد سرورها و تجهیزات شبکه، سیستم‌های رویت و نظارت مانند سیستم‌های مدیریت سرور، سیستم‌های پایش عملکرد و نرم‌افزارهای مرتبط استفاده می‌شود.
• سیستم‌های مدیریت کابل: برای بهبود نظم و مدیریت کابل‌های شبکه و برق در اتاق سرور، سیستم‌های مدیریت کابل مورداستفاده قرار می‌گیرد. این شامل رک‌ها، کابل‌های برق و شبکه، پچ پنل‌ها و سایر تجهیزات است.
• سیستم‌های اطفا و اعلام حریق: به‌منظور حفاظت در برابر حریق، اتاق سرور معمولاً دارای سیستم‌های اطفا و اعلام حریق مانند آتش‌نشانی اتوماتیک، سنسورهای دود و آتش و سیستم‌های اعلام حریق است.
• سیستم‌های ایمنی: برای ایمنی فیزیکی و حفاظت از تجهیزات، سیستم‌های ایمنی مانند سیستم‌های ضدسرقت، سیستم‌های ایمنی درب و سایر تجهیزات ایمنی در اتاق سرور استفاده می‌شود.
• زیرساخت شبکه: اتاق سرور به طور معمول دارای زیرساخت شبکه پیشرفته‌ای است که شامل تجهیزات مانند سوئیچ‌ها، روترها، فایروال‌ها و کابل‌های شبکه است.
• مانیتورینگ و مدیریت از راه دور: به‌منظور نظارت و مدیریت سرورها و تجهیزات شبکه، سیستم‌های مانیتورینگ و مدیریت از راه دور مانند نرم‌افزارهای مدیریت سرور و سیستم‌های نظارت مورداستفاده قرار می‌گیرند.

اتاق سرور به‌عنوان محیطی اصلی برای میزبانی سرورها و تجهیزات شبکه استفاده می‌شود و برای حفظ امنیت، عملکرد بهینه و مدیریت مناسب آنها طراحی می‌شود.

راهنمای خرید سرور فیزیکی

خرید یک سرور فیزیکی ممکن است نیازمند بررسی و برنامه‌ریزی دقیق باشد. در زیر راهنمایی‌هایی برای خرید یک سرور فیزیکی را ارائه می‌دهم:

• تعیین نیازها: ابتدا باید نیازهای خود را مشخص کنید. این شامل مواردی مانند نوع بار کاری (مثلاً وب سرور، پایگاه‌داده، سرور فایل و غیره)، ترافیک مورد انتظار، میزان فضای ذخیره‌سازی، نیازمندی‌های امنیتی و قابلیت‌های مدیریتی است. همچنین باید بودجه موردنظر را هم در نظر بگیرید.
• تحقیق و مشاوره: پس از مشخص‌کردن نیازهای خود، بهتر است بازار را بررسی کرده و محصولات سرور مختلف را مقایسه کنید. مطالعه نقدها و مشورت با افرادی که تجربه در این زمینه دارند نیز می‌تواند به شما کمک کند. همچنین، با تأمین‌کنندگان سرورها تماس بگیرید و نیازهای خود را با آنها مطرح کنید و از آنها نمونه‌هایی از سرورهایی که به نیازهای شما پاسخ دهد، پیشنهاد می‌کنند.
• انتخاب سخت‌افزار: باتوجه‌به نیازهای خود، سخت‌افزار مناسب را انتخاب کنید. این شامل مواردی مانند تعداد و نوع پردازنده‌ها، حافظه RAM، فضای ذخیره‌سازی، کارت شبکه و سیستم‌عامل است. همچنین، به عواملی مانند انرژی مصرفی، سطح صدا، انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری سرور نیز توجه کنید.
• انتخاب تأمین‌کننده: انتخاب یک تأمین‌کننده قابل‌اعتماد و باتجربه مهم است. بررسی کنید که آیا تأمین‌کننده قادر است به ارائه خدمات پس از فروش و پشتیبانی مناسب بپردازد. همچنین، قیمت، شرایط گارانتی و سیاست‌های بازگشت کالا را نیز بررسی کنید.
• مقایسه قیمت: قیمت یکی از عوامل مهم در خرید سرور است. مطمئن شوید که قیمت نهایی شامل سخت‌افزار، نرم‌افزار، خدمات پس از فروش و هزینه‌های اضافی دیگر است. مقایسه قیمت سرورهای مختلف باتوجه‌به موارد فوق می‌تواند به شما در خرید یک سرور فیزیکی کمک کند. همچنین، بهتر است با یک متخصص IT یا مشاور فناوری اطلاعات مشورت کنید تا بتوانند نیازها و محدودیت‌های خاص شما را در نظر بگیرند و راهنمایی کنند.

بهترین برندهای سرور

در بازار سرورها، چندین برند معتبر و محبوب وجود دارد. اما بهترین برند برای سرور فیزیکی بستگی به نیازها و پیشرفت‌های فناوری در هر زمان دارد. در زیر، برخی از برندهای مطرح در زمینه سرورها را معرفی می‌کنم:

• Dell EMC: Dell EMC یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سرورهاست و محصولات متنوعی را در این زمینه عرضه می‌کند. سرورهای Dell EMC معمولاً در زمینه عملکرد، انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری برتری دارند.
• Hewlett Packard Enterprise (HPE): HPE نیز یکی از پیشروان صنعت سرورهاست. آنها سرورهایی با قابلیت‌های پیشرفته مانند توانایی مدیریت و مقیاس‌پذیری بالا ارائه می‌دهند.
• Lenovo: Lenovo یک شرکت بزرگ و معتبر در زمینه سرورها است. آنها سرورهایی باکیفیت ساخت بالا، امنیت قوی و قابلیت‌های مدیریتی مناسب ارائه می‌دهند.
• Cisco: Cisco بیشتر به‌عنوان تولیدکننده تجهیزات شبکه شناخته می‌شود، اما در طی سال‌ها به تولید سرورهای باکیفیت نیز مشغول شده است. سرورهای Cisco عموماً در زمینه امنیت و عملکرد شبکه برتری دارند.
• IBM: IBM نیز یکی از برندهای معروف در زمینه سرورهاست. آنها سرورهایی با قابلیت‌های پیشرفته مانند قابلیت‌های هوشمند، مدیریت مرکزی و پشتیبانی از فناوری‌های جدید را ارائه می‌دهند.
• Supermicro: Supermicro یک برند معروف در زمینه سرورهای ساخت‌وساز است. آنها سرورهایی با قابلیت‌های پیشرفته مانند مقیاس‌پذیری بالا، خنثی‌سازی صدا و انرژی مصرف کم ارائه می‌دهند.

این فقط چند نمونه از برندهای معروف در زمینه سرورها هستند و هنوز برندهای دیگری نیز وجود دارند. پیشنهاد می‌شود قبل از خرید، محصولات مختلف را مقایسه کرده و باتوجه‌به نیازها و بودجه خود، برند مناسب را انتخاب کنید. همچنین، در نظر داشته باشید که نیازها و فناوری‌ها درزمان عبورتان ممکن است تغییر کند و برندهای برتر نیز ممکن است با گذر زمان تغییر کنند؛ بنابراین، همیشه به‌روزرسانی‌های مربوط به بازار سرورها را دنبال کنید تا برندها و محصولات جدید را مشاهده کنید و انتخاب صحیحی انجام دهید.

تاریخچه سرور فیزیکی

سرورهای فیزیکی که به‌عنوان سخت‌افزار واقعی برای پردازش و ذخیره‌سازی اطلاعات استفاده می‌شوند، تا قبل از رونمایی سرورهای مجازی و سرورهای ابری، شکل‌گیری کرده بودند. در زیر به طور خلاصه به تاریخچه سرور فیزیکی می‌پردازم:

• دهه ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۰: در این دهه‌ها، با ظهور رایانه‌های اولیه، مفهوم سرورها شکل گرفت. این رایانه‌ها برای پردازش و ذخیره‌سازی اطلاعات بزرگ و پیچیده مورداستفاده قرار می‌گرفتند.
• دهه ۱۹۶۰: در این دهه، مینی‌کامپیوترها ظهور کردند که به‌عنوان سرورهای کوچک‌تری مورداستفاده قرار می‌گرفتند. این سرورها برای استفاده در سازمان‌ها و شرکت‌ها مناسب بودند.
• دهه ۱۹۷۰: در این دهه، با پیشرفت تکنولوژی نیمه‌هادی‌ها، سرورهای مبتنی بر نیمه‌هادی‌ها و تراشه‌های مدار چاپی ظهور کردند. این سرورها کوچک‌تر، قدرتمندتر و انعطاف‌پذیرتر بودند.
• دهه ۱۹۸۰: در این دهه، با پیشرفت تکنولوژی پردازنده‌ها و توسعه سیستم‌عامل‌ها، سرورهای قدرتمندتر و پیچیده‌تر توسعه یافتند. سرورهای این دوره از تکنولوژی‌های شبکه و اینترنت نیز بهره برد.
• دهه ۱۹۹۰: در این دهه، با گسترش اینترنت و نیازهای روبه‌افزایش سازمان‌ها و شرکت‌ها، استفاده از سرورهای تجاری رواج یافت. سرورهای تجاری قدرتمندتر، پایدارتر و با قابلیت‌های بیشتری برای پشتیبانی از بار کاری بالا بودند.
• دهه ۲۰۰۰: در این دهه، با پیشرفت تکنولوژی سرورها و فناوری‌های مجازی‌سازی، سرورهای مجازی بر جای سرورهای فیزیکی ظهور کردند. سرورهای مجازی به امکان تقسیم منابع سخت‌افزاری بین چندین سیستم مجازی و بهره‌وری بالاتر از سرورهای فیزیکی می‌پرداختند.
• دهه ۲۰۱۰: در این دهه، با ظهور سرورهای ابری، سرورها ابری موردتوجه قرار گرفتند. سرورهای ابری، مجموعه‌ای از سرورهای فیزیکی است که به‌صورت مجازی در اینترنت میزبانی می‌شوند و به کاربران امکان اجرای برنامه‌ها و ذخیره‌سازی اطلاعات را فراهم می‌کنند.

از آن زمان تا به امروز، سرورهای فیزیکی همچنان در حال استفاده هستند و برای برخی از نیازهای خاص و محدودیت‌های امنیتی، همچنان مورداستفاده قرار می‌گیرند. اما با پیشرفت فناوری، استفاده از سرورهای مجازی و سرورهای ابری برای بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها اولویت بیشتری پیدا کرده است.

می‌توان گفت که سرورهای فیزیکی در طول زمان تکامل یافته‌اند و از نظر قدرت پردازشی، انعطاف‌پذیری، قابلیت مقیاس‌پذیری و امنیت بهبود یافته‌اند. بااین‌حال، نیازمندی‌ها و روند تکنولوژیک به سمت سرورهای مجازی و سرورهای ابری متمایل شده است.